Hard op de inhoud?

“Ik vind Queen niet zo goed” Hij zei het gewoon echt! Hij stond toevallig naast me bij het stoplicht en ik  had zojuist in de stad de eerste LP uit mijn leven gekocht; A day at the races van Queen. Tien minuten later zou ik omver geblazen worden door het nummer ‘Tie your mother down’ wat ik tot dan toe nog nooit gehoord had. Maar nu stond ik naast die vriend van mijn oudere broer en had ik net verteld dat ik die plaat gekocht had, waarop hij dus antwoorde; “oh, ik vind Queen niet zo goed”. Ik zal wel iets terug  gemompeld hebben als: “Ja, dat kan” of “smaken verschillen” of zo, maar ik was in werkelijkheid diep geraakt en ik dacht bij mezelf “wat een eikel ben je als je Queen niet goed vindt!”. Ik was een jaar of dertien en Queen stond voor mij op eenzame hoogte op dat moment. Ik heb die jongen verder altijd gemeden en nooit meer een blik waardig gegund.

Dat was dus meer dan 35 jaar geleden. Tegenwoordig weet ik natuurlijk wel beter. Je kan van mening verschillen zonder dat dat een goede relatie in de weg staat. Of zoals onze premier zou zeggen: ‘we wonen in een land waarin we het passioneel met elkaar oneens mogen zijn’. En ik zelf begin mijn lessen over seks of andere gevoelige onderwerpen steevast met het afspreken van een aantal regels waaronder: ‘Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn’ en ik voeg er dan nog wel eens aan toe: “Je kan gewoon vrienden blijven als je van mening verschilt”. Zo gaan we in onze tolerante maatschappij met elkaar om toch? We mogen hard zijn op de inhoud, maar zacht op de relatie. Een term die de laatste tijd weer vaker voorbij kwam tijdens de debatten voorafgaand aan de verkiezingen voor de provinciale staten.

Toch heb ik het gevoel dat de werkelijkheid anders is. Kan dat eigenlijk wel, hard op de inhoud, zacht op de relatie? In zijn boek ‘over dialoog’ legt David Bohm uit dat mensen zich vereenzelvigen met hun mening en oordeel. Jouw opvattingen zijn een product van gedachten uit het verleden en als het ware geprogrammeerd in je hersenen. Een aanval op jouw denkbeelden zullen dus bijna altijd voelen als een persoonlijke aanval. Kortom je kan relatie en inhoud vaak niet los van elkaar zien. Je bent wat je denkt! Of in ieder geval; Je denkt dat je bent wat je denkt.

Even terug naar het eerste voorbeeld over Queen. Ik vereenzelvigde me met de band, mijn smaak voor muziek zei alles over mezelf en als iemand er iets over zegt voel ik me aangesproken. Er wordt niet alleen aan mijn smaak getwijfeld maar ook aan mij zelf. En nu gaat het nog over iets onschuldigs als een muzieksmaak, maar het wordt pas echt ingewikkeld als het gaat om seks, geloof, politiek, cultuur, religie. Mogen mensen het dan echt oneens zijn met jou? Ik sprak laatst tijdens een les op een praktijkschool een groepje jongens met nogal wat masculiene denkbeelden over homoseksualiteit. Ik stelde ze de vraag wat ze ervan zouden vinden als ze een zoon zouden krijgen die op een goede dag als homo uit de kast zou komen. Die vraag konden ze gewoon niet handlen. Ze bedachten allerlei dingen die ze met hun zoon zouden doen waarbij ‘acceptatie’ duidelijk niet op hun lijstje voorkwam. In zo’n gesprek wordt de uitdaging voor ons allemaal heel erg duidelijk. Ik voel de compassie voor iemand die binnen hun familie of vriendengroep uit de kast zou moeten komen. Dat is bijna ondoenlijk. Ik zou ze er zo van willen overtuigen dat ze homo’s liefdevol moeten accepteren, maar ik weet; als ik in de ‘overtuigstand’ schiet, gaan de hakken in het zand, raak ik de relatie kwijt en daarmee ook het gesprek en is acceptatie verder weg dan ooit. Het zit in hun systeem; homoseksualiteit hoort niet en als ik daar tegenin ga, stel ik hun hele identiteit ter discussie.

Maar als ik dan nog even verder denk. Hoe zit het dan met mijzelf? Mogen die jongens een opvatting hebben over seks in het algemeen en homoseksualiteit in het bijzonder? Mogen ze die mening uiten? Ik moet eerlijk zeggen dat ik dat lastig vind. Het lijkt er soms verdacht veel op dat we hier zeggen: ‘Geen probleem als je het niet met me eens bent, zolang je maar vindt wat ik vind.’

Hard op de inhoud, zacht op de relatie, het is dus een uitdaging maar we zullen wel moeten! Als je naar de versnippering van het politieke landschap kijkt, lijkt het er op dat er steeds meer meningen en overtuigingen bijkomen en daar moeten we mee dealen. Misschien een leuke uitdaging voor komende weken, het voorjaar komt er weer aan dus tijd om op een terrasje te zitten met een lekker biertje en een goede vriend(in). Mocht dat moment er komen, zoek dan eens een gespreksonderwerp op waarover je het heel erg oneens bent, ga er over in gesprek en registreer wat er met je gebeurt. Ik ben benieuwd.

Hier lees je meer David Bohm en de dialoog.

Het boek ‘over dialoog’ van David Bohm kan je hier bestellen.